Ἡρόφιλος, ο πρώτος ανατόμος στον κόσμο

 

Ο Ηρόφιλος (δεξιά) διδάσκει ανατομία, 1907, από τον Veloso Salgado (Ιατρική Σχολή Nova, Λισαβόνα)

Αιγυπτιακό αφιέρωμα

Ο Ηρόφιλος (στην κοινή ελληνική : Ἡρόφιλος 335–280 π.Χ.) ήταν Έλληνας γιατρός και θεωρήθηκε ο πρώτος ανατόμος στον κόσμο.

 Γεννημένος στη Χαλκηδόνα, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αλεξάνδρεια. Ήταν ο πρώτος επιστήμονας που διεξήγαγε συστηματικά επιστημονικές ανατομές ανθρώπινων σωμάτων.

Κατέγραψε τα ευρήματά του σε περισσότερα από εννέα έργα, τα οποία τώρα έχουν χαθεί όλα.

Η ζωή του

 

Ο Ηρόφιλος γεννήθηκε στη Χαλκηδόνα της Μικράς Ασίας (σημερινό Kadikoy της Τουρκίας), περ. 335 π.Χ. Δεν είναι γνωστά πολλά για τα πρώτα του χρόνια εκτός από το ότι μετακόμισε στην Αλεξάνδρεια ως νέος διψασμένος για γνώσεις.

Στην ενηλικίωσή του, ο Ηρόφιλος ήταν δάσκαλος και συγγραφέας τουλάχιστον εννέα κειμένων, από το βιβλίο του «Σχετικά με τους παλμούς», το οποίο εξερευνά τη ροή του αίματος από την καρδιά μέσω των αρτηριών, μέχρι το βιβλίο του, «Η Μαία», που πραγματεύεται τη διάρκεια και τα στάδια του τοκετού.

Στην Αλεξάνδρεια, έκανε ανατομίες, τις οποίες συνήθως έκανε δημόσια για να μπορεί να εξηγήσει τι ακριβώς έπραττε στους θαυμαστές του.

Ο Ερασίστρατος ήταν ένας από τους συγχρόνους του. Μαζί εργάστηκαν στην Ιατρική Σχολή της Αλεξάνδρειας, η οποία λέγεται ότι προσέλκυσε ανθρώπους από όλο τον αρχαίο κόσμο λόγω της φήμης του Ηρόφιλου.

Τα έργα του έχουν χαθεί, αλλά ο Γαληνός ανέφερε πολλά από αυτά τον δεύτερο αιώνα μ.Χ.

Ο Ηρόφιλος ήταν ο πρώτος επιστήμονας που έκανε συστηματικά επιστημονικές ανατομές ανθρώπινων σορών.

Εκείνη την εποχή, η ανατομή ανθρώπινων σορών απαγορεύτηκε σε όλα τα μέρη εκτός από την Αλεξάνδρεια.

 Ο Κέλσος στο βιβλίο του «De Medicina» και ο αρχηγός της εκκλησίας Τερτυλλιανός δήλωσε ότι είχε ανατέμνει τουλάχιστον 600 ζωντανούς κρατούμενους.[1]

Μετά το θάνατο του Ηρόφιλου το 280 π.Χ., οι ανατομικές του ανακαλύψεις διατηρήθηκαν στα έργα άλλων επιφανών γιατρών, ο πιο διάσημος από τους οποίους ήταν ο Γαληνός.

Ακόμη και οι αυτοψίες που έγιναν τους επόμενους αιώνες και τον Μεσαίωνα δεν περιλάμβαναν πολλές νέες ιδέες. Η ανατομή με σκοπό την απόκτηση γνώσεων για την ανθρώπινη ανατομία ξεκίνησε στις αρχές της σύγχρονης εποχής (Vesalius), περισσότερα από 1.600 χρόνια μετά τον θάνατο του Ηρόφιλου.

 

Η κυκλοφορία του αίματος και η ανάλυση του εγκεφάλου

 

Ο Ηρόφιλος εστίασε στη χρήση της πειραματικής μεθόδου στην ιατρική, την οποία θεώρησε απαραίτητη για την εξεύρεση γνώσης σε εμπειρικούς λόγους.

Η παραδοσιακή ιατρική εκείνη την εποχή περιστρεφόταν γύρω από τη θεωρία των τεσσάρων υγρών, η οποία προϋπέθετε μια ισορροπία μεταξύ των τεσσάρων υγρών στο σώμα.

Αίμα, μαύρη χολή, κίτρινη χολή και φλέγμα, η ανεπάρκεια των οποίων οδηγεί σε αδυναμία ή ασθένεια.

Πιστεύεται ότι οι φλέβες ήταν γεμάτες με αίμα και ένα μείγμα αέρα και νερού. Μέσω της ανατομής, ο Ηρόφιλος ήταν σε θέση να συμπεράνει ότι οι φλέβες έφεραν μόνο αίμα.

Αφού μελέτησε τη ροή του αίματος, μπόρεσε να διαφοροποιήσει τις φλέβες και τις αρτηρίες.

Παρατήρησε ότι το αίμα κυλούσε μέσα από τις φλέβες, και ότι χτυπούσαν ρυθμικά. Δημιούργησε πρότυπα για τη μέτρηση του σφυγμού και μπόρεσε να χρησιμοποιήσει αυτά τα πρότυπα για να τον βοηθήσει να διαγνώσει ασθένειες.

 

Για να μετρήσει τον παλμό, χρησιμοποίησε μία κλεψύδρα. 

Η εργασία του για το αίμα και τις κινήσεις του τον οδήγησε να μελετήσει και να αναλύσει τον εγκέφαλο.

Πρότεινε ότι η νοημοσύνη βρίσκεται στον εγκέφαλο, όχι στην καρδιά.

Ήταν ο πρώτος άνθρωπος που έκανε διάκριση μεταξύ του εγκεφάλου και της παρεγκεφαλίδας και προσδιόρισε τη σημασία του καθενός ανεξάρτητα.

Εμβάθυνε τη μελέτη του δικτύου των νεύρων μέσα στο κρανίο.

Περιγράψτε το οπτικό νεύρο και το οφθαλμοκινητικό νεύρο που χρησιμοποιούνται στην όραση και την κίνηση των ματιών.

Μέσω της ανατομής του οφθαλμού, ανακάλυψε τους διαφορετικούς τομείς και στρώματα του ματιού: τον κερατοειδή, τον αμφιβληστροειδή, την ίριδα και το χοριοειδές, γνωστό και ως χοριοειδές κάλυμμα.

Η εκτενής μελέτη του για το κρανίο οδήγησε στην περιγραφή του calamus scriptorius, που πίστευε ότι ήταν η έδρα της ανθρώπινης ψυχής.

Η ανάλυση των νεύρων στο κρανίο του επέτρεψε να διακρίνει τα νεύρα από τα αιμοφόρα αγγεία και να ανακαλύψει τη διαφορά μεταξύ των κινητικών νεύρων και των αισθητήριων νεύρων.

Πίστευε ότι τα κινητικά και αισθητήρια νεύρα έβγαιναν από τον εγκέφαλο και ότι η μετάδοση των νεύρων γινόταν μέσω της αναπνοής.

Μέρος του συστήματος πεποιθήσεών του σχετικά με το ανθρώπινο σώμα περιλάμβανε την αναπνοή, η οποία πίστευε ότι ήταν η ουσία που έρεε μέσα από τις φλέβες με αίμα.

Με βάση τις επικρατούσες ιατρικές πεποιθήσεις της εποχής, ο Ηρόφιλος δήλωσε ότι οι ασθένειες συμβαίνουν όταν ένα από τα τέσσερα υγρά εισέρχεται στην ψυχή και φτάνει στον εγκέφαλο.

 

φωτογραφίες από το δημοσίευμα

--

 

الهوامش - Υποσημειώσεις:
 Galen. On Semen. DeLacy P (trans.) Akademie Verlag, 1992. p.147 l.22

Staden, Heinrich von (1989-04-20). Herophilus: The Art of Medicine in Early Alexandria: Edition, Translation and Essays. Cambridge University Press. p. 138.  Retrieved 17 November 2013.

 المصادر - Πηγές

von Staden H. (ed. trans.) Herophilos: The Art of Medicine in Early Alexandria. Cambridge University Press, 1989 

Simon Hornblower and Anthony Spawford, "Herophilos", The Oxford Classical Dictionary. (New York: Oxford University Press, 1999) 699.

"Herophilus", Encyclopedia of World Biography, Supplement Vol. 25 Thomson Gale. (Michigan: Gale).

Adrian Wills, "Herophilus, Erasistratus, and the birth of neuroscience", The Lancet. (November 13, 1999): 1719 Expanded Academic ASAP. Gale, 30 Nov. 2008.

"On the Localisation of the Functions of the Brain with Special Reference to the Faculty of Language", Anthropological Review, Vol. 6, (Oct., 1868) 336.

Galen. On the natural faculties. Brock A. J. (trans.) Heinemann, London 1916. p. xii, 233

 قراءات إضافية - Πρόσθετες αναγνώσεις

Dean-Jones, Lesley (1994). Women's bodies in classical Greek science (Revised ed.). Oxford: Clarendon Press. 

Lloyd, G. E. R. (1973). Greek science after Aristotle. New York: Norton. 

Lloyd, G. E. R. (1983). Science, folklore and ideology : studies in the life sciences in ancient Greece. Cambridge: Cambridge University Press. 

Longrigg, James (1981). "Superlative achievement and comparative neglect: Alexandrian medical science and modern historical research". History of science; an annual review of literature, research, and teaching. 19: 155–200. 

Potter, Paul (1976). "Herophilus of Chalcedon: an assessment of his place in the history of anatomy". Bulletin of the history of medicine. 50 (1): 45–60. 

Solmsen, Friedrich (1961). "Greek Philosophy and the Discovery of the Nerves". Museum Helveticum. 18: 150–197.

von Staden, Heinrich (1982). "Hairesis and Heresy". In Meyer, Ben F.; Sanders, E. P. (eds.). Jewish and Christian Self-Definition: Self-Definition in the Graeco-Roman World. London: SCM Press.

 

marefa.org/هيروفيلوس