Η γήρανση των βιβλίων και η μυρωδιά τους

Αν μπείτε σε ένα βιβλιοπωλείο με μεταχειρισμένα βιβλία, θα συναντήσετε τη μοναδική μυρωδιά των παλαιών βιβλίων. Μερικοί άνθρωποι την αγαπούν, ενώ άλλοι την αποστρέφονται.

Τι δημιουργεί αυτήν την ιδιαίτερη μυρουδιά των παλαιών βιβλίων;

Το τυπωμένο βιβλίο αποτελείται  από οργανικά υλικά που αντιδρούν στη θερμότητα, στο φως, στην υγρασία καθώς περιέχουν και χημικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία τους και τα  προκαλούν χημικές αντιδράσεις, σκορπίζοντας, έτσι, στο περιβάλλον το άρωμα  του παλιού βιβλίου.

Στο London  University College, Χημικοί ερευνητές,  μελέτησαν την οσμή των παλαιών βιβλίων και έχουν αναπτύξει ένα σύστημα που μπορεί να μετρήσει τον βαθμό της γήρανσης των ιστορικών εγγράφων και των βιβλίων που καταγράφεται από την οσμή που αναδεικνύουν.

Οι επιστήμονες λένε ότι το «αισθητήριο της γήρανσης» θα μπορούσε να βοηθήσει τις βιβλιοθήκες και τα μουσεία να προστατεύσουν έναν αριθμό πολύτιμων αντικειμένων, τα οποία ενδέχεται να αλλοιωθούν λόγω της ηλικίας τους.

Ο Δρ Ματίας Στάρλιχ και η ομάδα του ανέφεραν ότι η γνωστή μυρωδιά  ενός παλιού βιβλίου, είναι αποτέλεσμα  εκατοντάδων πτητικών οργανικών ενώσεων (LSO) που εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα από το χαρτί.

«Η μυρωδιά του παλιού βιβλίου είναι γνωστή σε όλους όσους επισκέφθηκαν , τουλάχιστον μια φορά, μια βιβλιοθήκη. Αυτή είναι το αποτέλεσμα πολλών  LSO που εξατμίζονται από το χαρτί και τα αντικείμενα στο σύνολό τους. Ένας συνδυασμός του χόρτου και της μελάνης καθώς και της μούχλας δίνει αυτό το μοναδικό άρωμα που αποτελεί συστατικό των βιβλίων μαζί με το περιεχόμενό τους».

Από χημική άποψη, η κύρια αιτία της γήρανσης των βιβλίων είναι η οξύτητα του χαρτιού. Η υψηλή οξύτητα είναι χαρακτηριστικό των έντυπων εκδόσεων του δέκατου ένατου  και του εικοστού αιώνα, η οποία εξηγεί και τη γρήγορη φθορά τους από τη γνωστή μυρωδιά. Βιβλία τα οποία εκτυπώθηκαν από τους πρώτους εκτυπωτές έχουν διατηρηθεί περισσότερο από 500 χρόνια, λόγω της υψηλής ποιότητας σύνθεσης του χαρτιού τους.

Συμπτώματα της γήρανσης είναι το αμαύρωμα του χαρτιού ή τα σκοτεινά σημεία μέσα στις σελίδες. Τα βιβλία αντιδρούν και σε εξωτερικά υλικά που βρίσκονται στις σελίδες τους. Απόκομμα εφημερίδας που διατηρείται μεταξύ των σελίδων ενός βιβλίου μπορεί να προκαλέσει μια χημική αντίδραση λόγω της φθηνής μελάνης και του πολύ όξινου χαρτιού.

Η πρωτοποριακή τεχνολογία του Δρ Στάρλιχ που εξ αποστάσεως αναλύει τις ουσίες που εκπέμπονται από τα παλαιά βιβλία και έγγραφα χωρίς να παρεμβαίνει σε αυτά δίνει τη δυνατότητα ‘ανάγνωσης’ του κινδύνου τους.

Μέχρι στιγμής, οι επιστήμονες έχουν επιτυχώς ‘μυρίσει’ 72 έγγραφα του δέκατου ένατου και του εικοστού αιώνα, προκειμένου να προβούν  σε κατάλληλη αποθήκευση για τη συντήρησή τους.

Στόχος των ερευνητών είναι ο καθορισμός 15 LSO που καθοριστικοί δείκτες για την παρακολούθηση της γήρανσης των βιβλίων.

--

Cheti.me

Μεταφορά στην ελληνική : Μικρές Εκδόσεις Γιῶργος  Ἐχέδωρος