Οι ταφικές συνήθειες στην Αρχαία και Σύγχρονη Αίγυπτο

Γυναίκες πενθούσες στην αρχαία Αίγυπτο

Ιανουάριος 11, 2014.

Οι ταφικές τελετουργίες στην αρχαία Αίγυπτο χαρακτηρίζονται από την πίστη στην ουράνια ανάσταση και ως κληρονομιά έχει διέλθει δια μέσω των αιώνων στους απογόνους, σύμφωνα με τους μελετητές.

Η  γνωστή συγγραφέας και δημοσιογράφος Jenny Jobbins αναφέρει ότι αν και έχουν διέλθει οι αιώνες, πολλά αρχαία έθιμα της κηδείας έχουν διατηρηθεί στον αιγυπτιακό λαό.

Ο αιγυπτιολόγος Καμάλ αλ Μαλάχ, πριν από πολλά χρόνια είχε διαπιστώσει ότι η πλούσια κληρονομιά των αρχαίων σε κοινωνικές τελετουργίες και έθιμα, έχουν περάσει και αφομοιωθεί  στους σύγχρονους Αιγυπτίους, είτε αυτοί είναι Μουσουλμάνοι είτε Κρύπτες Χριστιανοί, όπως για παράδειγμα η  περιφορά της ιερής βάρκας στους δρόμους της πόλης του Λούξορ, που ήταν από την τιμή προς του θεού Άμμωνα έχει περάσει στις σύγχρονες μουσουλμανικές τελετουργίες και χαρακτηρίζεται ως καθαρά φαραωνικό έθιμο.

Αναφερόμενος στους θρήνους των γυναικών κατά τη διάρκεια μιας κηδείας στην αρχαία Αίγυπτο ο αλ Μαλάχ επισημαίνει ότι το ίδιο παρουσιάζεται και σήμερα σε οικογένειες της Άνω Αιγύπτου.

Μόλις πεθάνει κάποιος σε οικογένεια της Άνω Αιγύπτου, μαζεύονται οι συγγενείς γυναίκες, συνοδευόμενες από επαγγελματίες πενθούσες,  για να προσφέρουν θρήνο στο νεκρό. Μερικές φορές γδέρνουν τα πρόσωπά τους, σχίζουν τα ρούχα τους και τα τρίβουν στη σκόνη.

Εάν ο θάνατος γίνει το πρωί, τότε η κηδεία θα γίνει το απόγευμα, εάν γίνει αργότερα, η κηδεία θα πραγματοποιηθεί την επόμενη ημέρα.

Το σώμα του νεκρού πλένεται και αφού του φορέσουν τα αγαπημένα του ρούχα τον τυλίγουν με σάβανο και μεταφέρεται σε φέρετρο, χωρίς καπάκι, από άνδρες, και οι γυναίκες ακολουθούν από πίσω.

Η καρδιά του νεκρού περνά από το ζύγι για να μεταβεί στην αιωνιότητα

Για έναν καλό άνθρωπο λένε στις νεκρολογίες να είναι ‘ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει’ και για έναν κακό άνθρωπο λένε ‘ να είναι βαρύ το χώμα που τον σκεπάζει’.

Η πορεία προς την ταφή πρέπει να είναι πολύ αργή ή να σταματήσει εντελώς κάποια στιγμή, ποτέ δεν είναι βιαστική.

Επιπλέον, οι άνδρες συγγενείς απέχουν από το ξύρισμα από μία εβδομάδα έως 40 ημέρες μετά το θάνατο του συγγενούς. Οι γυναίκες αλλάζουν τις συνήθειες στα φορέματά τους και φορούν ρούχα χρώματος μαύρου. Εάν είναι χήρα, αφαιρεί τα χρυσά κοσμήματα από πάνω της και μπορεί να τα ξαναφορέσει όταν θα τελειώσει η περίοδος πένθους ή όταν πρόκειται να ξανα-παντρευθεί.

Μια αξιοσημείωτη παράδοση αναφέρει ότι μετά το θάνατο αγίων ανδρών ή γυναικών, τα σώματά τους δεν διασπώνται, αλλά παραμένουν φρέσκα και αποπνέουν μια γλυκιά μυρωδιά.

Οι κάτοικοι της περιοχής του Σουέζ, λένε ότι ο τάφος του Σεΐχ αλ Γαβίμπ  που άνοιξε το 1965, περίπου 1.000 χρόνια μετά το θάνατό του, το σώμα του αγίου ευωδίαζε και η σάρκα του ήταν όπως την ημέρα που πέθανε ενώ τα πόδια του είχαν αποκοπεί γιατί σύμφωνα με το μύθο είχε πάει στην τελική μάχη του, πριν ξαπλώσει στον τάφο.

Όπως ακριβώς το σώμα της χριστιανής Αγίας Αικατερίνης που ήταν τέλεια διατηρημένο, όταν βρέθηκε τον έκτο αιώνα, 300 χρόνια μετά το θάνατό της στην κορυφή του βουνού που έχει το όνομά της, στο Σινά.

Τέτοιοι θρύλοι υπάρχουν παντού στην Αίγυπτο, σημειώνει το δημοσίευμα.

Έχει συχνά παρατηρηθεί ότι οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν μια νοσηρή γοητεία με το θάνατο, ενώ στην πραγματικότητα οι ταφικές συνήθειες δείχνουν ότι είχαν πάθος για τη ζωή και έκαναν λεπτομερείς διατάξεις για τη διατήρηση της μνήμης στους συγγενείς για τους προγόνους τους, ώστε να έχουν μια άνετη μετά θάνατο ζωή.

Με την ταρίχευση το σώμα τους θα παρέμενε ανέπαφο στην αιωνιότητα, και τις μούμιες θα διαφύλατταν τα φυλακτά, τα τρόφιμα που άφηναν στον τάφο, έπιπλα, σκεύη, ακόμη και μικροποσά για την εξυπηρέτησή τους. Οι τάφοι διακοσμούνταν  με ζωγραφικές στους τοίχους από σκηνές στη γεωργία ή την αλιεία ώστε τα αγαπημένα τους πρόσωπα να απολαμβάνουν στο ταξίδι τους όλες τις αγαπημένες ενασχολήσεις τους που είχαν στη ζωή.

Η αφθονία της φύσης που παρείχε ο Νείλος, στη ζωή όλων των Αιγυπτίων, ήταν ένα στοιχείο που έπαιρναν μαζί τους στην μετά θάνατο ζωή και για αυτήν δεν αμφέβαλαν καθόλου.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι έκαναν περίτεχνες προετοιμασίες για το θάνατο. Όταν ο θάνατος ήταν απροσδόκητος – όχι φυσικός- ο νεκρός μπορούσε να ταφεί σε έναν άλλον τάφο που προορίζονταν για άλλο μέλος της οικογένειας τους εκλιπόντος.

Η δημιουργία ενός τάφου λάμβανε αρκετό χρόνο, αλλά η διάρκεια της μουμιοποίησης έδινε τον ανάλογο χρόνο για να δημιουργηθεί μια σαρκοφάγος ή φέρετρο από χοντρό χαρτόνι,  που θα ήταν αφιερωμένο  στον αποθανόντα.

Αυτά τα είδη των φέρετρων χρησιμοποιούνταν στη μεταγενέστερη δυναστική και ελληνο-ρωμαϊκή περίοδο, όπου αναγραφόταν το όνομα του νεκρού και το τίτλος του μαζί με  στίχους από ταφικά κείμενα που διασφάλιζαν  το δρόμο του για τη μετά θάνατον ζωή.

Συνήθως ζωγράφιζαν στο φέρετρο  με εικόνες από τις τέσσερις θεότητες που ήταν επιφορτισμένες για τη προστασία των εσωτερικών οργάνων του νεκρού, που είχαν αφαιρεθεί κατά τη διαδικασία της μουμιοποίησης τους. Τα όργανα αυτά θα τα χρειάζονταν όταν θα ξαναγύριζε στη ζωή.

Επίσης το φέρετρο το κοσμούσαν με την αναπαράσταση του θεού Ώρου, ο αγαπημένος υιός του Ήλιου, που σήμαινε την Αναγέννηση.

Δύο χιλιετίες διαχωρίζουν τους αρχαίους Αιγυπτίους από το σημερινό έθνος που αποτελείται από Μουσουλμάνους και Κόπτες Χριστιανούς, αλλά τα ήθη και τα έθιμα γύρω από τις ταφές και η στάση τους προς το θάνατο και το πένθος, δεν βρίσκονται τόσο μακριά από το παρελθόν ή από τη μια θρησκεία στην άλλη.

Αλ Αχράμ

--

 © mikres-ekdoseis- Γιῶργος  Ἐχέδωρος

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά  της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης  του ιστολογίου παραγωγής- http://www. mikres-ekdoseis.gr