Κύπρος: ΕΟΚΑ, ο Αγώνας για την Ένωση

Ο αγώνας ήταν έτοιμος μέσα στην ψυχή του λαού από πολύ παλιά, σημείωσε ο πρόεδρος των Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959 Θάσος Σοφοκλέους απαντώντας σε ερώτηση της εφημερίδας μας, για το πότε είχαν αρχίσει οι προετοιμασίες.
Χαρακτηριστικά μας είπε ότι θυμάται την γιαγιά του να του λέει: «Ο θεός να με αξιώσει να δω την Ένωση και ύστερα να πεθάνω».



Όπως μας είπε ο κ. Σοφοκλέους για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα είχαν γίνει συνολικά τρία δημοψηφίσματα, το 1921, το 1930 και το 1950. 
Το τρίτο δημοψήφισμα ήταν καθολικό για όλο το λαό, δηλαδή υπέγραφε ο κάθε ένας, ενώ τα πρώτα δύο υπόγραφαν μόνο οι πρόκριτοι. 
Για παράδειγμα υπέγραφε ο πρόεδρος μιας κοινότητας, ο ιερέας και τα μέλη της εκλεγμένης σχολικής επιτροπής. 
Οι πρόκριτοι εκπροσωπούσαν ουσιαστικά όλη την κοινότητα. 
Τα τρία δημοψηφίσματα, συνέχισε, είναι και μια απάντηση σε αυτούς που λέγουν ότι δεν έπρεπε να κάνουμε τον αγώνα και οι Εγγλέζοι θα μας έδιναν την ελευθερία μας. 

Για 70 χρόνια, ανέφερε, ο κυπριακός λαός ζητούσε την ελευθερία του με τον πιο ειρηνικό και δημοκρατικό τρόπο, γιατί δεν του την έδωσαν;

ΚΟΡΟΪΔΙΑ ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ. 

Όπως επεσήμανε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Αγωνιστών, στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο είχαν κάνει μια πρόταση στην Ελλάδα να της δώσουν την Κύπρο με την προϋπόθεση να μπει στον πόλεμο. 
Η Ελλάδα αρχικά αρνήθηκε, ωστόσο στη συνέχεια μπήκε στον πόλεμο χωρίς να της δοθεί η Κύπρος. 
Λαός και ηγεσία στην Κύπρο πείσθηκαν ότι οι Άγγλοι μάς κορόιδευαν, αφού πήγαν στον αέρα και οι υποσχέσεις τους ότι μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου θα παραχωρούσαν την Κύπρο στην Ελλάδα. 
Τραγική ειρωνεία είναι ότι οι μεγάλες δυνάμεις με προεξάρχουσα την Βρετανία όταν άρχισαν να διαμοιράζουν τον κόσμο και υπόγραψαν τον καταστατικό χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, το πρώτο άρθρο προνοούσε το δικαίωμα των λαών για αυτοδιάθεση.


 Σύμφωνα πάντα με τον κ. Σοφοκλέους στην περίπτωση της Κύπρου η Αγγλία επέμενε ότι το άρθρο αυτό για την αυτοδιάθεση δεν μπορούσε να εφαρμοστεί.

ΟΡΚΟΣ ΣΤΗ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗ.

Ο πρωτεργάτης και επικεφαλής, ανέφερε, για την έναρξη της επανάστασης ήταν ο Μακάριος ο οποίος ήταν λάτρης της Ένωσης εξού και ο όρκος στη Φανερωμένη.
 Όταν μιλούμε για όρκο εννοούμε την ομιλία του Μακαρίου στην εκκλησία της Φανερωμένης όπου εξόρκισε το λαό και έδωσε και κατάρα να μην ξεφύγουν από το στόχο της Ένωσης.
Αυτά τα λέει, σημειώνει ο κ. Σοφοκλέους, για να τονίσει πόσο ξεκάθαρος ήταν ο στόχος της Ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα.
 Στο θέμα του στόχου δεν υπήρχε διαφορετική γνώμη ή διχασμός.
 Ήταν πόθος του λαού, συνέχισε, που διερμηνεύθηκε από τους ηγέτες του. «Η γιαγιά μου έλεγε ο θεός να με αξιώσει να δω την ένωση και ύστερα να πεθάνω».
 Όπως είπε ο κ. Σοφοκλέους, η καταληκτική πράξη για την έναρξη αγώνα κατά του αγγλικού ζυγού συντελέστηκε στις 7 Μαρτίου 1953 με τον όρκο των Αθηνών, τον οποίο έδωσαν οι βασικοί πυρήνες, συμπεριλαμβανομένων του Μακαρίου και του Διγενή. Μετά από αυτό άρχισαν οι προετοιμασίες, με την εισαγωγή οπλισμού.
 Παράλληλα, ο Διγενής επισκέφθηκε την Κύπρο δυο - τρεις φορές για αναγνώριση του εδάφους και διαμόρφωσης των απαραίτητων σχεδιασμών.
 Είχε έρθει στην Κύπρο ως επισκέπτης για να δει τον αδελφό του που ήταν γιατρός, αλλά βασικός στόχος του ήταν να μελετήσει τις συνθήκες που υπήρχαν.
 Ο Διγενής επέστρεψε στην Κύπρο με σκοπό την έναρξη του αγώνα το 1954.
 Στην αρχή, όπως είπε ο κ. Σοφοκλέους, στρατολογούσαν τα μέλη της οργάνωσης με ιδιαίτερα μεγάλη προσοχή. 
Τα μέλη της ΕΟΚΑ έφθασαν τις 23.000. Η διάθρωση της ΕΟΚΑ σχεδιάστηκε, σύμφωνα με τον κ. Σοφοκλέους, από τον έμπειρο στον ανταρτοπόλεμο Διγενή, ο οποίος χαρακτηρίστηκε ως αυθεντία.
Το μεγαλύτερο μεγαλείο του Διγενή, συνέχισε, είναι ότι δεν ξέφυγε από τους κανόνες της ηθικής του ανταρτοπολέμου. Την εισήγηση κάποιων, ανέφερε ο κ. Σοφοκλέους, για χρήση δηλητηρίου, ο Διγενής, την απέρριψε κατηγορηματικά λέγοντας ότι δεν είναι εγκληματίας πολέμου. Η 1η Απριλίου στόχευε, ανέφερε, όπως η ΕΟΚΑ κάνει γνωστή την παρουσία της. 
Το μεγαλύτερο γεγονός της ημέρας αυτής ήταν η κυκλοφορία του φυλλαδίου με την προκήρυξη του αρχηγού Διγενή στην οποία βασίστηκε ο αγώνας. Κάποιες εφημερίδες της εποχής είχαν δημοσιεύσει την προκήρυξη αφού δεν υπήρχαν ακόμη οι απαγορεύσεις των Άγγλων. 
Επειδή η προκήρυξη συνέπεσε με την 1η Απριλίου, κάποιοι την εξέλαβαν ως πρωταπριλιάτικο ψέμα, είπε ο κ. Σοφοκλέους. Πρώτος ήρωας της ΕΟΚΑ ήταν ο Μόδεστος Παντελή, ο οποίος έχασε τη ζωή του από ηλεκτροπληξία στην περιοχή Κοκκινοχωριών στην προσπάθειά του να διακόψει την ηλεκτροδότηση ώστε να υπάρξει συσκότιση και τα μέλη της ΕΟΚΑ να δράσουν υπό την κάλυψη του σκότους. Ανάμεσα σε αυτούς που θα κτυπούσαν ήταν και ο Αυξεντίου, ο οποίος συμμετείχε σε επίθεση κατά στρατοπέδου της Δεκέλειας. Ο Αυξεντίου ήταν τομεάρχης της περιοχής.

ΤΟ ΑΝΤΑΡΤΙΚΟ. 


Σύμφωνα με τον πρόεδρο των Συνδέσμων Αγωνιστών, μετά την 1η Απριλίου 1955 ακολούθησε αναδιοργάνωση με τη σύσταση των πρώτων δύο ανταρτικών ομάδων, αυτή της Κακοπετριάς υπό τον Ρένο Κυριακίδη και υπό τον Αυξεντίου στον Πενταδάκτυλο. Ο Θάσος Σοφοκλέους, ο Ρένος Κυριακίδης και άλλοι είχαν έρθει από την Αθήνα για να συμμετάσχουν στον αγώνα διακόπτοντας τις σπουδές τους. Οι φοιτητές είχαν εκπαιδευτεί μυστικά στα όπλα στην Ελλάδα, ως μέλη της οργάνωσης ΚΑΡΗ.
Οι ανταρτικές ομάδες της ΕΟΚΑ είχαν αποστολή να παρεμποδίζουν τη διακίνηση των Άγγλων στρατιωτών, με ενέδρες που τους έστηναν στα δρομολόγιά τους. Γινόντουσαν επίσης επιθέσεις σε στρατόπεδα και άλλους χώρους ζωτικής σημασίας για τον εχθρό. Τα μέλη των ανταρτικών ομάδων κρούσεως χωριζόντουσαν σε ειδικότητες όπως βομβιστές, εκτελεστές. Υπήρχαν παράλληλα και οι ομάδες στήριξης, που ασχολούντο με την τροφοδοσία, τις πληροφορίες, την κυκλοφορία μηνυμάτων, διαφωτιστικών φυλλαδίων, τη μεταφορά οπλισμού και άλλου υλικού, καθώς και με άλλες αποστολές.  Αποκορύφωμα της δράσης της ΕΟΚΑ, όπως μας είπε ο κ. Σοφοκλέους, ήταν το 1956-1957.