Ο Οτζαλάν «καθορίζει» ακόμα τις τύχες μας

29 Jun 2011

                                                                     O Σάββας Καλεντερίδης

Tης ΒΙΒΙΑΝ ΜΟΡΡΙΣ

Ο Σάββας Καλεντερίδης που βρέθηκε αυτές τις μέρες στην πόλη μας, φιλοξενούμενος από την Ποντιακή Εστία και έδωσε άκρως ενδιαφέρουσες δημόσιες ομιλίες, είναι αναμφίβολα ένα άτομο που δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Είναι γνωστός για το ρόλο του στο θέμα Αμπντουλάχ Οτζαλάν, που λίγο έλλειψε να δημιουργήσει σύρραξη μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, αλλά και για το συγγραφικό του έργο. Στο «Ν.Κ.» έδωσε συνέντευξη στη Βίβιαν Μόρρις για το θέμα Οτζαλάν, φωτίζοντας μερικές άγνωστες πτυχές της υπόθεσης και τοποθετώντας τα συμβάντα στη σωστή τους διάσταση.

Το 1998 το κουρδικό, υπό την γενική έννοια, εισέρχεται σε κρίσιμη καμπή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής θέλουν να σχεδιάσουν την ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν.
Προϋπόθεση, όμως, για να πάμε σε μια επιχείρηση ανατροπής του Σαντάμ Χουσεΐν, ήταν οι ΗΠΑ να πάρουν μαζί τους μία από τις τρεις πλευρές του Ιράκ, κατά προτίμηση τους Κούρδους και να  έχουν μια βάση από την οποία θα μπορούσαν να κινηθούν για να ανατρέψουν τον Σαντάμ Χουσεΐν. Το 1998 η τότε  υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ Μαντλέν Ολμπράιτ πήρε τον Τανζανί και τον Ταλιμπανί, τους έκλεισε μέσα σ’ ένα δωμάτιο και τους είπε ‘δεν θα βγείτε από δω αν δεν συμφωνήσετε’. Η συμφωνία αυτή επετεύχθη, αν δεν κάνω λάθος στις 10 Σεπτεμβρίου, όταν βγήκαν οι δυο αρχηγοί και η Ολμπράιτ στις τηλεοράσεις, έδωσαν τα χέρια και υπέγραψαν την περίφημη Συμφωνία της Ουάσιγκτον.

- Ποια ήταν η αντίδραση της Τουρκίας τη δεδομένη χρονική στιγμή στο γεγονός αυτό;
Η Τουρκία επεδίωξε να συμμετέχει, να συνυπογράψει τη συμφωνία, με το σκεπτικό ότι αν ήταν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων θα μπορούσε να επηρεάσει τις εξελίξεις. Η Αμερική, όμως, τους έκλεισε την πόρτα και πέτυχε τη συμφωνία που ήθελε.
Από εκείνη τη στιγμή και μετά αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση και για την ίδια την Τουρκία σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις στο ιρακινό Κουρδιστάν και, δυστυχώς, για τον Αμπντουλάχ Οτζαλάν. Διότι οι Τούρκοι, βλέποντας ότι έχει επιτευχθεί συμφωνία στο βόρειο Ιράκ και ότι αργά ή γρήγορα θα έχουμε ανατροπή του Σαντάμ Χουσεΐν και ίδρυση κράτους στο βόρειο Ιράκ, επεδίωξε να πετύχει καταιγιστικές εξελίξεις στο μέτωπο το δικό της στο ιστορικό PKK και να μπορέσει στη συνέχεια να αντιμετωπίσει εκ του ασφαλούς την πολιτική απειλή που θα προερχόταν από το βόρειο Ιράκ. Έτσι, δεκαπέντε μέρες μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ο αρχηγός του τουρκικού ΓΕΣ πήγε σ’ ένα φυλάκιο στα σύνορα με τη Συρία, στην Αλεξανδρέττα, και εκτόξευσε απειλή–τελεσίγραφο κατά των Σύρων, λέγοντας ότι ‘αν συνεχίσετε να προστατεύετε τον Αμπντουλάχ Οτζαλάν και να παρέχετε φιλοξενία στα στρατόπεδά του, είτε στη Συρία είτε στο Λίβανο, θα οδηγηθούμε μέχρι και σε πόλεμο’.

- Δεν επρόκειτο, όπως έδειξαν οι εξελίξεις, για μια άνευ περιεχομένου απειλή…
Όχι βέβαια. Στη συνέχεια, βλέπουμε πώς η Τουρκία ακολούθησε την πολιτική της κλιμακούμενης έντασης, για να φτάσει τις τουρκοσυριακές σχέσεις στο χείλος ενός πολέμου. Συνεργαζόμενοι ο στρατός, οι πολιτικοί και τα Μ.Μ.Ε, με αρμονικό τρόπο, έφτασαν πράγματι τις τουρκοσυριακές σχέσεις στο χείλος του πολέμου. Πείστηκε ο Χαφέζ Άσσαντ, ένας από τους μεγαλύτερους πολιτικούς της Μέσης Ανατολής τότε, ότι όντως η Τουρκία είναι αποφασισμένη να αποτολμήσει ακόμη και έναν πόλεμο με τη Συρία, έδωσε τελεσίγραφο στον Αμπντουλάχ Οτζαλάν και του είπε ότι σε τρεις μέρες θα έπρεπε να εγκαταλείψει το συριακό έδαφος, τονίζοντας ότι δεν του επιτρεπόταν να πάει στο Λίβανο που ήταν τότε κάτω από την επιρροή της Συρίας.

- Ποιες ήταν, πραγματικά, οι επιλογές που είχε κάτω από την πίεση αυτή ο Οτζαλάν;
Ο Οτζαλάν, λαμβάνοντας το τελεσίγραφο, είχε δύο επιλογές. Η μία ήταν να πάει στο βόρειο Ιράκ, στην περιοχή που ελέγχεται από το κόμμα του, στην περιοχή του όρους Κανδήλι, που βρίσκεται στο τρίγωνο Ιράκ-Ιράν-Τουρκίας, ή να πάει στην Ευρώπη. Και για να πάει στην Ευρώπη, όντως είχαν ξεκινήσει κάποιες  διαδικασίες τα στελέχη του, συγκεκριμένα στη Ρωσία, τις Σκανδιναβικές χώρες, την Ολλανδία και την Ιταλία, προκειμένου να του δοθεί πολιτικό άσυλο. Όμως, επειδή δεν είχε ολοκληρωθεί η διαδικασία σε καμία από αυτές τις χώρες, ζήτησε να παραμείνει λίγες μέρες στην Ελλάδα, κρυφά, και στη συνέχεια, μόλις ολοκληρωνόταν η διαδικασία, να πάει σε μια από τις ευρωπαϊκές χώρες που θα του παρείχε πολιτικό άσυλο και να συνεχίσει από εκεί τον αγώνα του, πολιτικοποιώντας τον πλέον, μιας και ο κουρδικός αγώνας ήταν μέχρι τότε περισσότερο ένοπλος και λιγότερο πολιτικός αγώνας.
Έτσι, κάλεσε από την Ελλάδα ένα φίλο του κουρδικού κινήματος τον κ. Μπαντουβά, πρώην υπουργό και βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος, να μεσολαβήσει ώστε να τον δεχτεί η Ελλάδα για λίγες μέρες στο έδαφός της. Αυτός δεν κατόρθωσε να περάσει το μήνυμα στην κυβέρνηση. Επειδή, όμως, είχε την πίεση από τη Δαμασκό, είπε στον Αμπντουλάχ Οτζαλάν να πάει στην Ελλάδα, χωρίς να έχει εξασφαλισμένη την έγκριση της κυβέρνησης.
- Είναι γνωστό ότι ο Οτζαλάν δέχτηκε την πρόταση αυτή η οποία και απέβη μοιραία. Ποια μπορούσε να ήταν μια άλλη επιλογή τη δεδομένη αυτή στιγμή;
Θα μπορούσε να βρίσκεται στο βόρειο Ιράκ, εννοώ στο Κουρδιστάν, και όλη αυτή η υπόθεση όντως θα είχε πάρει διαφορετική τροπή.
Και εκεί γεννάται το πρόβλημα. Ο Οτζαλάν δέχτηκε. Αν είχε αρνηθεί, θα βρισκόταν στο βόρειο Ιράκ, εννοώ στο Κουρδιστάν. Άρα, μπορούμε να πούμε ότι από μια παρεξήγηση που προήλθε από την Ελλάδα, άσχετα αν δεν το έκανε η ελληνική κυβέρνηση, ο Οτζαλάν βρέθηκε εκτός Μέσης Ανατολής -όπου εκεί μπορούσε να προστατέψει τον εαυτό του- σ’ ένα περιβάλλον το οποίο δεν γνώριζε ο ίδιος, σ’ ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον, με αποτέλεσμα να κάνει και ο ίδιος λάθη επί λαθών, μαζί, φυσικά, με τους χειρισμούς των χωρών που θα δούμε παρακάτω, και να καταλήξει στις τουρκικές φυλακές.
- Ποια ακριβώς είναι η δική σας εμπλοκή  στο θέμα Οτζαλάν ;
Ο Οτζαλάν εισήλθε στην Ελλάδα στις 9 Οκτωβρίου και τότε με κάλεσε ο διοικητής της Υπηρεσίας Πληροφοριών και έκανα το διερμηνέα στις διαπραγματεύσεις που έγιναν. Τον είδαμε στο αεροδρόμιο του Ελληνικού και τού τονίσαμε, σε όλους τους τόνους, ότι έγινε κάποια παρεξήγηση και δεν ευθύνεται το κράτος και η κυβέρνηση για μια πρωτοβουλία που πήρε ένας βουλευτής.
Είχαμε σκληρές διαπραγματεύσεις, οι οποίες κατέληξαν στη μετάβασή του στη Ρωσία. Τον συνόδευσα ο ίδιος στη Μόσχα.  Ο Οτζαλάν έμεινε 33 μέρες στη Ρωσία, όμως εκεί αποκαλύπτεται η παρουσία του. Οι Ρώσοι κάλεσαν μια μέρα τον Οτζαλάν, από το κρησφύγετό του σ’ ένα επίσημο τραπέζι και εκεί συμφώνησαν να βγει στην τηλεόραση σε μια εκπομπή που γινόταν από τη Μέση Ανατολή, λέγοντας ότι ‘επιδιώκουμε να πολιτικοποιήσουμε τον αγώνα μας από ένα άλλο μετερίζι, χωρίς να αποκαλύψει πού είναι‘. Την επομένη η CIA επισκέφθηκε τους ομολόγους της στη Μόσχα, μ’ ένα φάκελο και είπε πού ακριβώς βρισκόταν ο Οτζαλάν. Έκτοτε, αφού η είδηση αυτή έφτασε στην Άγκυρα, η Τουρκία άρχιζε να πιέζει την Ρωσία, όπως επίσης και οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Διότι η χώρα που θα κρατούσε τον Οτζαλάν στα χέρια της, θα ήταν ένας από τους παίκτες του κουρδικού, άρα δια του Οτζαλάν θα μπορούσε να ασκήσει επιρροή στο Κουρδιστάν το οποίο έχει δύο ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Ελέγχει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου και τους υδάτινους πόρους της Μέσης Ανατολής. Δηλαδή, είναι το κέντρο των μελλοντικών εξελίξεων στην περιοχή. Έτσι, οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής άσκησαν αφόρητες πιέσεις στη Ρωσία και, για πρώτη φορά, ο Οτζαλάν πιέστηκε να πάει στην Ελλάδα τόσο από τους Ρώσους όσο και από τους Αμερικανούς. Σκοπός τους ήταν να εμπλέξουν την Ελλάδα στο παιχνίδι της παράδοσης του Οτζαλάν, ώστε να απεμπλακεί η Ελλάδα εξ ολοκλήρου από το Κουρδικό ζήτημα. Η πολύχρονη σχέση της Ελλάδας με τους Κούρδους είχε δημιουργήσει μια κατάσταση όπου την είχε καταστήσει παίκτη στο όλο ζήτημα. Αυτό ενοχλούσε τους πάντες.
Η πολιτική της Ελλάδας ήταν ‘δεν θέλουμε να έλθει γιατί αυτό σημαίνει ότι κηρύσσουμε τον πόλεμο στην Τουρκία’.
Σ’ αυτή την κρίσιμη στιγμή τον δέχεται η Ιταλία, τού δίνει πολιτικό άσυλο και μένει εκεί 66 μέρες. Και ενώ έχουμε δηλώσεις της κυβέρνησης ότι ‘είναι περήφανη η Ιταλία που φιλοξενεί έναν τέτοιον ηγέτη’, κατόπιν τρομερών πιέσεων που δέχεται από τον Μπιλ Κλίντον και την Ολμπράιτ, η ιταλική κυβέρνηση κάνει στροφή 180 μοιρών και ασκεί τρομερές πιέσεις στον Κούρδο ηγέτη να εγκαταλείψει το έδαφος. Πιέσεις που έφτασαν μέχρι τρομοκρατίας.
Τότε τον επισκέφθηκα στην Ιταλία και του είπα ότι το μήνυμα του τότε υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας, του κ. Πάγκαλου, είναι ‘να μη φύγεις από την Ιταλία. Ακόμη και αν σε φυλακίσουν σε μερικούς μήνες θα είσαι πάλι ελεύθερος και νομιμοποιημένος στην Ευρώπη’. Ο Οτζαλάν, όμως, δεν δέχτηκε γιατί ο ίδιος ο Ιταλός πρωθυπουργός, ο Ντ’ Αλέμα, του είπε ότι ‘αν δε φύγεις, κινδυνεύει η ίδια η κυβέρνησή μου’, τον χτύπησε στην ευαίσθητη χορδή του, και ξαναγυρίζει στη Ρωσία, όπου στην ουσία είναι εκεί αιχμάλωτος.
Στη συνέχεια, η Ρωσία, σε συνεννόηση με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και την Τουρκία, κατά την άποψή μου, τον στέλνουν στην Ελλάδα. Η έλευσή του στην Ελλάδα ήταν μια παγίδα για τη χώρα μας, ώστε να αναγκαστεί να τον δώσει με άμεση εμπλοκή της στους Τούρκους και να απεμπλακεί αυτομάτως από το Κουρδικό ζήτημα, το οποίο, όπως προείπαμε, ήταν κορυφαίο θέμα για την περιοχή. Η Ελλάδα, δηλαδή, να έχει λόγο στο Κουρδικό.
Έτσι, με την εμπλοκή και κάποιων Ελλήνων παραγόντων που ήθελαν με κάθε θυσία να στηρίξουν το κουρδικό κίνημα, ο Οτζαλάν έρχεται στην Ελλάδα, στις 29 Ιανουαρίου 1999. Μέχρι αυτή τη στιγμή, η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει απολύτως καμία ευθύνη. Ευθύνες έχουν όλοι αυτοί που τον έφεραν και οι εξωγενείς και οι ενδογενείς παράγοντες. Η εμπλοκή του ελληνικού κράτους εντούτοις αρχίζει από δω και εμπρός και συνίσταται στον χειρισμό του όλου θέματος.
- Εσείς τι γνωρίζατε για την άφιξή του στην Ελλάδα;
Όταν ήλθε ο Οτζαλάν κλήθηκα στην Υπηρεσία και μου είπαν ότι κάποιοι έφεραν τον Οτζαλάν στην Ελλάδα. Είχε περάσει κρυφά από το αεροδρόμιο, με τη μεσολάβηση, φυσικά, εκείνων που τον έφεραν και δεν γνωρίζαμε ακριβώς πού βρίσκεται. Εγώ ήμουν ένας από τους χειριστές που αφορούν τα ελληνοτουρκικά. Το πρώτο πράγμα που πρότεινα στη διοίκηση της Υπηρεσίας, με πολλή έμφαση μάλιστα, ήταν: «Προς Θεού, να μην έλθει επίσημα η ελληνική κυβέρνηση σ’ επαφή με τον Οτζαλάν, ούτε μ’ αυτούς που τον έφεραν, και σε περίπτωση που γίνονται διαβήματα από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ή την Τουρκία, να πει ‘θα ερευνήσω το θέμα’, ενώ την ίδια ώρα να δώσει μήνυμα στους υποστηρικτές του να εγκαταλείψουν το ελληνικό έδαφος το ταχύτερο δυνατόν.
Σε μια–δυο μέρες, πρότεινα να πάρουν ένα πλωτό μέσο και να φύγουν διότι οτιδήποτε πετά στον αέρα εντοπίζεται. Είπα, μάλιστα, ότι και αν ακόμη ανακαλυφθεί αργότερα ότι πέρασε από την Ελλάδα, η χώρα δεν θα έχει καμία ευθύνη απέναντι στον οποιονδήποτε, διότι χωρίς την έγκρισή της μπήκε και χωρίς την έγκρισή της βγήκε και, μάλιστα, χωρίς να έχει έλθει σ’ επαφή ούτε το κράτος, ούτε η κυβέρνηση. Αυτός έπρεπε να είναι ο χειρισμός, και αν είχαμε τηρήσει αυτό το πλαίσιο του χειρισμού, η Ελλάδα δεν θα είχε μπλέξει σ’ αυτήν την υπόθεση. Η πρότασή μου ήταν γραπτή. Δεν εισακούστηκε όμως και, μάλιστα, έκαναν εντελώς το αντίθετο. Πήγαν και μίλησαν με τον Οτζαλάν και από τη στιγμή που έρχεσαι σ’ επαφή, στην ουσία έχεις το πρόβλημα στα χέρια σου.
Στην αρχή μίλησε μαζί του ο αστυνομικός διοικητής Αττικής και, στη συνέχεια, εγώ ο ίδιος. Η απόφαση ήταν να τον πάρουν και να τον φιλοξενήσουν σ’ ένα στρατόπεδο.
- Εμφανώς πρόκειται για ένα στρατηγικό λάθος. Ποιος, στην πραγματικότητα ευθύνεται γι’ αυτό;
Ναι, ήταν μεγάλο στρατηγικό λάθος και κανείς δεν ξέρει, μέχρι σήμερα, ποιος ευθύνεται γι’ αυτό. Δηλαδή, αν έγινε από λάθος χειρισμό ή κάποιοι είπαν ‘να ξεκαθαρίζουμε μ’ αυτήν την ιστορία’. Σ’ όλη αυτή τη διαδικασία δεν έχω καμία εμπλοκή. Άλλοι κάνουν τις διαπραγματεύσεις, μέχρι που αποφασίζει ο Οτζαλάν να πάει στην Ολλανδία. Τότε το ελληνικό κράτος μου δίνει την εντολή να τον συνοδεύσω στην Ολλανδία, μέσω Λευκορωσίας. Η Ολλανδία, όμως, από κάποιον ειδοποιήθηκε και έκλεισε τον εναέριο χώρο της. Αναγκαστικά ξαναγυρίσαμε στην Αθήνα και από εκεί επειδή υπήρχε θέμα ασφάλειας πήγαμε στην Κέρκυρα και από κει στο Ναϊρόμπι. Πρέπει, εντούτοις, σ’ αυτό το σημείο να πω ότι η δική μου πρόταση ήταν να πάει με ταχύπλοο στην Ιταλία και να ζητήσει να συνεχιστεί η διαδικασία πολιτικού ασύλου που ήταν σε εκκρεμότητα.
Εκτιμώ ότι η Ελλάδα αυτό έπρεπε να κάνει. Το σχέδιό μου, όμως, δεν εγκρίθηκε και μου ζήτησαν να τον πείσω να πάει σε μια χώρα της κεντρικής Αφρικής, χωρίς να μου πουν ποια ακριβώς. Γνώριζε, όμως, ο Κούρδος ηγέτης από τον προηγούμενο διαπραγματευτή. Η ελληνική κυβέρνηση ανέθεσε σε μένα αυτόν το ρόλο για το λόγο ότι ο Οτζαλάν γνώριζε το έργο μου και με εμπιστευόταν. Μου είπαν να του μεταβιβάσω ότι θα είναι υπό την εγγύηση του ελληνικού κράτους κάτω από την ελληνική σημαία. Ο Οτζαλάν με ρώτησε ‘εσύ τι λες’ και ομολογώ ότι το μόνο λάθος που αναγνωρίζω στον εαυτό μου ήταν ότι του είπα ‘αφού έχεις εγγυήσεις από το ελληνικό κράτος, οφείλεις να τις λάβεις υπόψη σου. Προφανώς, υπάρχει αλλαγή πολιτικής’. Αυτά ήταν τα κρίσιμα λόγια που τον έπεισαν να επιλέξει την Αφρική. Ως  διαπραγματευτής δεν έπρεπε να εκφράσω άποψη.

- Ο ίδιος σας επέρριψε ευθύνες για την επιρροή σας στην απόφασή του, που τελικά απέβη μοιραία;
Ναι. Μου επέρριψε ευθύνες, λέγοντας ‘ο Σάββας με έπεισε’. Όμως εγώ δεν του έδωσα προσωπικές εγγυήσεις ούτε και μπορούσα να είμαι δύσπιστος απέναντι στην ίδια την Υπηρεσία. Όταν φτάσαμε στο αεροδρόμιο της Κένυας δεν μου επέτρεψαν να πάω στη Νότια Αφρική, όπως ήταν το σχέδιο. Εγκλωβίστηκα εκεί και όλες οι κινήσεις που έγιναν από εκεί και πέρα μου έδωσαν να καταλάβω ότι αποσκοπούσαν στην παράδοσή του στους Τούρκους. Αντιλήφθηκα ότι πρόκειται για μια κορυφαία υπόθεση που θα καθορίσει και τη νεότερη ιστορία της Ελλάδας. Κάλεσα, λοιπόν, τον πρέσβη και το δεύτερο διπλωμάτη που ήταν εκεί, και τους είπα ότι πρέπει να βρούμε τον τρόπο και τη μαεστρία να κάνουμε, κατ’ αρχήν, ένα συμβούλιο διαχείρισης κρίσεων οι τρεις μας, ώστε να έχουμε κοινή διαχείριση των πληροφοριών και των αποφάσεων του πρέσβη και από εκεί και μετά εγώ αποφασίζω να μην κάνω τίποτε παράνομο, δεν θα παραβιάσω ούτε το εσωτερικό Δίκαιο της Ελλάδας, ούτε το Διεθνές Δίκαιο που αφορά έναν άνθρωπο που ζητά πολιτικό άσυλο. Έτσι τους ξεκαθάρισα τη θέση μου, εκείνοι δε από την πλευρά τους είπαν ότι ‘η πατρίδα μας έχει μια ιστορία, έχει μια νομιμότητα, έχει υπογράψει συνθήκες. Άρα, εμείς πρέπει να παραμείνουμε πιστοί στο Σύνταγμα και τους νόμους. Αν δεν υπάρχουν γραπτές διαταγές, οι προφορικές δεν θα λαμβάνονται υπόψη. Αν θέλουν κάτι συγκεκριμένο θα πρέπει να μας το δίνουν γραπτά‘.
Είχα πλήρη επίγνωση ότι παιζόταν η τύχη ενός ηγέτη μιας ομάδας και μαζί μ’ αυτήν ήταν συνδεδεμένη και η τύχη της χώρας μας.
Προσπαθήσαμε, λοιπόν, να προστατεύσουμε τη νομιμότητα και τα συμφέροντα της χώρας μας και όσο μπορούσαμε και αυτόν τον άνθρωπο. Ο αγώνας, όμως, ήταν άνισος. Είχαμε να κάνουμε με τις μεγάλες δυνάμεις της Αμερικής και, κατά πάσα πιθανότητα, και με το Ισραήλ, την Τουρκία και,  δυστυχώς, με την ίδια τη χώρα μας μερικές φορές.
Ασφαλώς, είναι δύσκολες στιγμές για έναν αξιωματικό να έρχεται αντιμέτωπος με αυτό που υπηρετούσε με πάθος, με αφοσίωση και με αυταπάρνηση επί δεκαετίες. Δυστυχώς, αυτή η υπόθεση είχε ως κατάληξη να παραδοθεί ο Οτζαλάν στους Τούρκους. Οι Κενυάτες μας έδειξαν ένα σχέδιο που είχε, υποτίθεται, την έγκριση της Αθήνας, να μπει σ’ ένα αεροπλάνο ο Οτζαλάν και να πάει όπου θέλει. Για να γίνει, όμως, αυτό έπρεπε να πάμε από το σπίτι του πρέσβη στο αεροδρόμιο. Και ενώ είχαμε συμφωνήσει να πάρουμε το αυτοκίνητο του πρέσβη που είχε ασυλία, οι Κενυάτες είπαν ότι δεν δέχονται εμπλοκή του αυτοκινήτου του πρέσβη για λόγους ασφαλείας, επιβίβασαν τον Οτζαλάν σε δικό τους αυτοκίνητο, δεν άφησαν ούτε εμένα ούτε τον πρέσβη να καθίσουμε μαζί του, οδήγησαν από μια μυστική είσοδο του αεροδρομίου τον Οτζαλάν σε αεροπλάνο όπου ήταν Τούρκοι και, τελικά, κατέληξε στην Άγκυρα.

- Κοιτάζοντας σήμερα από κάποια απόσταση τα πράγματα, υπήρχε τρόπος να μην πέσει ο Οτζαλάν στην παγίδα;
Ο μόνος ίσως τρόπος να μην καταλήξει ο Οτζαλάν στα χέρια των Τούρκων, θα ήταν η δημοσιοποίηση της παρουσίας του στην ελληνική πρεσβεία, μέσω του ΒΒC και του CNN. Όμως, ο ίδιος δε θέλησε να το κάνει για να μη κάνει κακό στην Ελλάδα. Του είχαμε πει ότι αν γινόταν μια τέτοια δημοσιοποίηση υπήρχε φόβος να προκαλέσει μια ελληνοτουρκική κρίση και ο ίδιος επέλεξε, επειδή υπεραγαπούσε την Ελλάδα να μην καταφύγει σ’ αυτό το μέσον. Τελικά, τον πρόδωσε η μεγάλη του αγάπη. Ό,τι σας λέω είναι καταγραμμένο και αποδεδειγμένο. 
- Σήμερα, πιστεύετε ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να είχε παίξει διαφορετικό ρόλο;
Κοιτάξτε, η Ελλάδα έχει αποδείξει, δυστυχώς, ότι δεν διαθέτει παράδοση στη διαχείριση κρίσεων, όποια κρίση κι αν είναι αυτή. Ακόμη και πέρυσι που είχε χιονίσει 10 πόντους χιόνι έξω από την Αθήνα, δημιουργήθηκε εθνικό πρόβλημα γιατί δεν λειτούργησε το Συμβούλιο Διαχείρισης Κρίσεων.
Όσον αφορά, όμως, το θέμα Οτζαλάν, σήμερα θα πρέπει να κοιτάξουμε μπροστά. Ο κουρδικός παράγοντας είναι ο παράγοντας με τη μεγαλύτερη στρατηγική σημασία στη Μέση Ανατολή. Δεν είναι ούτε οι Τούρκοι ούτε οι Άραβες ούτε το Ιράκ. Ο πλέον νευραλγικός στρατηγικός παράγοντας είναι οι Κούρδοι, για το λόγο ότι είναι ένας λαός 40 εκατομμυρίων, που στα εδάφη που διεκδικεί υπάρχουν τα μεγαλύτερα αποθέματα ενέργειας και υδάτων. Οι Κούρδοι, κατά συνέπεια, είναι η δύναμη που θα επηρεάσει το νέο χάρτη ισορροπιών στη Μέση Ανατολή, στην ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο. Άρα, σε μία Ελλάδα που είναι σε οικονομική κρίση και πολιτική απαξίωση και που αντιμετωπίζει τόσα προβλήματα, μία διέξοδος θα μπορούσε να είναι μια οικονομική συνεργασία με το υπό γέννηση Κουρδιστάν. Δηλαδή, η ελληνική εμπορική ναυτιλία θα μπορούσε να εμπλακεί στις μεταφορές του πετρελαίου, όπως και ο κατασκευαστικός τομέας της Ελλάδας που δέχεται ισχυρά πλήγματα από παντού. Θα μπορούσε, επίσης, να δραστηριοποιηθεί ο τηλεπικοινωνιακός τομέας, ο τομέας της οργάνωσης του κράτους και, γενικά, θα μπορούσαμε να είμαστε οι πρώτοι παρτενέρ των Κούρδων στην περιοχή.
- Από τη στιγμή που έγινε η παράδοση Οτζαλάν, εντούτοις, πριν δεκατρία χρόνια, είναι γεγονός ότι και με την πιο μετριοπαθή εκτίμηση, υπάρχει ένα κλίμα καχυποψίας. Πώς θα μπορούσαν οι Κούρδοι να μας εμπιστευτούν ξανά;
Αυτό που θα μπορούσαμε να κάνουμε Έλληνες και Κούρδοι, αντί να παρελθοντολογούμε, είναι μια αυτοκριτική, γιατί λάθη έγιναν και από τις δύο πλευρές και, στη συνέχεια, να τραβήξουμε μία διαχωριστική γραμμή από το παρελθόν και να κάνουμε μία καινούργια αφετηρία. Στον 21ο αιώνα, Έλληνες και Κούρδοι, είμαστε καταδικασμένοι να είμαστε φίλοι και σύμμαχοι. Και όσο συνεχίζουμε να μη μιλάμε, να μη συνδιαλεγόμαστε και να μη σχεδιάζουμε μαζί το μέλλον μας, και οι δύο πλευρές, ιδιαίτερα εμείς οι Έλληνες, αδικούμε το μέλλον του ελληνισμού.
Όσον αφορά το θέμα Οτζαλάν, δεν έγινε πολιτική συζήτηση πάνω στην παράδοσή του στους Τούρκους. Δεν είχαν το θάρρος οι πολιτικοί να το κάνουν, ακριβώς όπως δεν έχουν το θάρρος να διαλευκάνουν και τόσες άλλες «μαύρες τρύπες» της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
- Εσείς, έχοντας βαθειά γνώση και προσωπική εμπειρία, μέχρι ένα βαθμό, του θέματος, τι έχετε να προτείνετε;
Αυτό που επείγει σήμερα είναι το εξής. Να γίνει ένας πολιτικός διάλογος γι’ αυτό το ζήτημα, στην ίδια την Ελλάδα, και να βρεθεί ένας πολιτικός ηγέτης που θα έχει το θάρρος να κάνει αυτοκριτική για την Ελλάδα και να ζητήσει και συγγνώμη, αν πρέπει να ζητήσουμε συγγνώμη από τον ίδιο τον Οτζαλάν και τους Κούρδους, και αυτό θα είναι πραγματικά η τονισμένη γραμμή που θα θέτει τέρμα στο παρελθόν και θα δημιουργεί προϋποθέσεις για μια νέα αρχή στις ελληνοκουρδικές σχέσεις. Το έχουμε ανάγκη ιδιαίτερα εμείς οι Έλληνες. Οι Κούρδοι έχουν πολλούς παρτενέρ, να είστε σίγουρη γι’ αυτό. Εμείς δεν έχουμε.
Ναι, θα πρέπει να δίνουμε τη σημασία που πρέπει στα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Εκείνο, όμως, που πρέπει να γίνει συνείδηση σε όλους μας είναι ότι θα πρέπει να ξεπεράσουμε την οικονομική κρίση χωρίς εθνικές απώλειες. Γιατί ο πληθωρισμός και τα ποσοστά του εθνικού χρέους μπορούν να βελτιωθούν σε κάποια στιγμή, αν, όμως, έχουμε εθνικές απώλειες, όπως είχαμε το ’74 στην Κύπρο, αν και έχουν περάσει σχεδόν 40 χρόνια, βλέπουμε ότι αυτά δεν βελτιώνονται. Άρα, να προσπαθήσουμε να ξεπεράσουμε την κρίση, χωρίς εθνικές απώλειες, σκεπτόμενοι πάντα ότι υπάρχουν και χειρότερα.

http://neoskosmos.com/news/el/node/15183