Γαλλικός Τύπος του 1913: Οι θηριωδίες των Βουλγάρων στο Κιλκίς

 

Το Κιλκίς στα 1908(;) - με το τζαμί στην ανατολική πλευρά της πόλης

Σεπτέμβριος 23, 2020.

Η ηλεκτρονική αρχειοθέτηση του γαλλικού Τύπου από τα τέλη του 19^ου αιώνα και μετά, έχουν δώσει τη δυνατότητα σε κάθε ερευνητή να εμπλουτίσει τις πηγές του, να επιβεβαιώσει και να τεκμηριώσει δημοσιεύματα εποχής του ενδιαφέροντος του.

Απελευθέρωση Ψυχής

Κιλκίς 1913-2013

Πριν από εκατό χρόνια η Ιδέα μετουσιώθηκε σε πράξη.

Η ιδέα της Απελευθέρωσης,  ενσωματώθηκε με την ελληνική Ψυχή δημιουργώντας μια ισχυρή πνοή για την αποκατάσταση της δικαιοσύνης, της ελευθερίας.

Μακεδονία «Μνήμης Χάριν»

Γράφει ο ΓιώργοςΕχέδωρος

‘ΑΠΟΛΛΟΔΩΡΟΣ

ΑΝΤΙ[. . .]ΟΥ

ΧΑΙΡΕ’

 Επιτύμβια επιγραφή που ήταν πεταμένη στην άκρη του δρόμου που άνοιξε μπουλντόζα του δήμου στην Ποντοκερασιά Κιλκίς. Παραδόθηκε στο αρχαιολογικό μουσείο Κιλκίς το 2005.

Ένα ξεχωριστό κομμάτι της ιστορίας της Κρηστωνίας και γενικότερα της Αρχαίας Κεντρικής Μακεδονίας αποτελούν οι αρχαίες εγχάρακτες επιτάφιες πλάκες.

Τις επιγραφές αυτές τις συναντούμε από τον τέταρτο ή τρίτο αιώνα προ Χριστού και φθάνουν μέχρι τους χριστιανικούς αιώνες. Από τότε φαίνεται να καθιερώνεται κοινωνικά η ενεπίγραφη επιγραφή στον τάφο προσφιλούς προσώπου.

Το αρχαίο Gallicum , το μεσαιωνικό Καλλικός και το σύγχρονο Κιλκίς

 Τμήμα του ρωμαϊκού χάρτη του 1ου μ.Χ. αιώνα. Η Εγνατία Οδός φαίνεται να διέρχεται μέσα από τη Θεσσαλονίκη, ενώ στην πραγματικότητα διέρχονταν από την περιοχή του Δρυμού-Λαγκαδά.

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Πρώτη παρουσίαση του οικισμού ή ρωμαϊκού σταθμού Gallicum γίνεται στον Tabula Peutingeriana(1)  τον Α΄ μ.Χ. αιώνα (φωτό άνω).

Οι αρχαίες ‘Βράγυλαι’ του Κιλκίς

                                                                                       

Γράφει ο  συγγραφέας Γιώργος Εχέδωρος

 Η πιο κοντινή, στη σημερινή πόλη Κιλκίς, αρχαία πόλη,  είναι αναμφίβολα οι Βράγυλες - Aἱ Βράγυλαι.

Βρίσκονταν πέντε χιλιόμετρα δυτικά του Κιλκίς, στον βραχώδη όγκο του χωριού Μεταλλικό.

Κιλκίς 1913: Η περιφρόνηση προς το θάνατο ήταν το ΟΠΛΟ των ηρώων

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

(Ιστορικό σημείωμα για την κατάληψη της πόλης Κιλκίς)

Αλαλάζοντας και με προτεταμένη τη λόγχη, οι Έλληνες μαχητές ορμούσαν, περιφρονώντας το θάνατο, εναντίον των οχυρωμένων αναχωμάτων του εχθρού.

Σκοπός και στόχος, με όποιο τίμημα, η κατάληψη του Κιλκίς, της αρχαίας Καλλικούς.

Κιλκίς 1913: Θηριωδίες του πολέμου- η καταστροφή του Τζαμιού στο Κιλκίς

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Καμένες πόλεις, σφαγές κατοίκων και γενικότερα τον όλεθρο, αντιμετώπισαν οι Έλληνες στρατιώτες στη μεγάλη εξόρμηση του Β’ Βαλκανικού Πολέμου. Ό, τι είχαν καταλάβει οι Βούλγαροι την προηγούμενη χρονιά, το άφηνα μέσα στον πανικό τους καταστραμμένο και καμένο.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούσαν οι πόλεις της Κεντρικής Μακεδονίας, το Κιλκίς, η Νιγρίτα καθώς και το Δοξάτο. Ενώ την ίδια τύχη είχαν και δεκάδες οικισμοί που βρισκόντουσαν υπό τον έλεγχό τους.

Μάχη Κιλκίς 1913: Οι Έλληνες στρατιώτες εμπνέονταν από το παράδειγμα των αξιωματικών.

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Συνταρακτικές είναι οι αφηγήσεις των πρώτων τραυματιών από τη μάχη του Κιλκίς τον Ιούνιο του 1913.

Για τη μεταφορά των τραυματιών επιτάχθηκε το επιβατικό «Πέλωψ» της ‘Κυκλαδικής Εταιρείας’.

1913: ‘Ο στρατός μας κατέλαβε και την Δοϊράνην’

(Φώτο) Πρωτοσέλιδο της εφημερίδας 'Σκριπ' των Αθηνών της 23 Ιουνίου 1913.

Αμέσως μετά τη γιγαντομαχία του Κιλκίς, ο ελληνικός τύπος παρουσιάζει την ενθουσιώδη εικόνα του πολεμικού μετώπου αλλά και τη ψυχολογική κατάσταση του ελληνικού και του βουλγαρικού λαού.

Επιτακτική ήταν η βοήθεια που έπρεπε να λάβουν οι οικογένειες των επίστρατων για να μπορέσουν να επιβιώσουν, λόγω της παραμονής των οικογενειαρχών επί πολλούς μήνες στα μέτωπα του πολέμου. Ήταν τέτοια η κατάσταση που, κυριολεκτικά, εκλιπαρούσαν για ένα κομμάτι ψωμί, για να μην πεθάνουν από την πείνα…

Κιλκίς 1913: «Πολεμούσαν σα Λιοντάρια»

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Σήμερα όταν κανείς επιδιώξει να ‘ζωντανέψει’, με τη νόηση του, τις μάχες του Κιλκίς-Λαχανά, οφείλει απαραίτητα να επισκεφθεί τις περιοχές που έλαβαν χώρα οι πολεμικές συγκρούσεις του τριημέρου 19,20 και 21 Ιουνίου 1913.

1916: Η Ακρόπολη του Κιλκίς… (To μοναστήρι του Κιλκίς)

Ξεκινήσαμε από την Κρηστώνη για το Κιλκίς με όλα μας τα εφόδια… (1916)

 Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Όταν κανείς αναζητά, συνεχώς, νέα στοιχεία για να εμπλουτίσει τις ιστορικές περιόδους μιας συγκεκριμένης περιοχής, όπως αυτής, της ευρύτερης περιοχής του Κιλκίς, δεν μπορεί ποτέ να πει πως έφθασε στο πέρας των αναζητήσεων.

Μακεδονία 1913. Οι φρικαλεότητες των κομιτατζήδων

Ο καθολικός ιερέας του Κιλκίς Γουσταύoς Μισέλ, ήταν καταιγιστικός στην αφήγησή του για τις θηριωδίες των κομιτατζήδων κατά Ελλήνων και Οθωμανών. (Δημοσίευμα αθηναϊκής εφημερίδας 26 Ιουνίου 1913)


Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος
Οι Βούλγαροι στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο είχαν καταλάβει ένα μέρος της Μακεδονίας και προσπάθησαν με διάφορα μέσα να το ενσωματώσουν στην επικράτειά τους. Παραστρατιωτικές ένοπλες ομάδες καθοδηγούμενες από στελέχη του πάλαι βουλγαρικού κομιτάτου έδρασαν τότε στην κατεχόμενη Μακεδονία με σκοπό να αλλοιώσουν τον πραγματικό πληθυσμό της.

1913: Ο Στρατηλάτης Κωνσταντίνος στη Δοϊράνη

Φωτό- Ο Στρατηλάτης Κωνσταντίνος με το Επιτελείο του στο σιδ. σταθμό Δοϊράνης (24 Ιουνίου 1913)

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Στις 26 Ιουνίου 1913 η ελληνική κυβέρνηση έστειλε ακόμη μια επιστολή διαμαρτυρίας στις Μεγάλες Δυνάμεις για τις θηριωδίες των Βουλγάρων κατά του άμαχου πληθυσμού.

Η επιστολή αναφερόταν για τις φρικιαστικές σφαγές και εμπρησμούς του βουλγαρικού στρατού στη Νιγρίτα και στη Μπογδανίτσα.

1913: Μάχες στα στενά της Στρώμνιτσας

Γράφει ο  Γιώργος Εχέδωρος

ο Στρατηλάτης βασιλιάς Κωνσταντίνος όταν έφθασε στη Δοϊράνη πληροφορήθηκε για την απαγωγή του Έλληνα Επισκόπου και των προκρίτων της πόλης.

Ανακοινώθηκε, έτσι, επίσημα πως οι απαχθέντες από τους Βουλγάρους, ως όμηροι, ήταν : 

Ο επίσκοπος Πολυανής Φώτιος, ο ανεψιός του Δημ. Τσικμάκης, Γεώργιος Τσουμάκης, Χρήστος Ψωμάς, Δημ. Χατζηιωάννου, Γ. Μοναστήρης, Γ. Αναστασίου, Σπύρος Γρηγορίου, Βασίλειος Μπούρτσος, Κ. Μάρκου, Α. Μάρκου, Γ. Τερζιτάνης, Χρ. Τερζιτάνης, Δ. Μάρκου, Κ. Λιόλης, Κ. Σαλαμάνης, Λ. Δεμπόλας, Α. Νάτσικας, Ι, Ζανής και ο νυκτοφύλακας Γρηγόριος.

Μακεδονία 3ος αιώνας π.Χ. : Η επιγραφή του Παράμονου της αρχαίας Μορρύλου

Δύο χιλιάδες τριακόσια χρόνια πριν, στην αρχαία Μόρρυλο, που βρισκόταν δέκα χιλιόμετρα νότιο δυτικά της πόλης Κιλκίς, (στο μικρό χωριό Άνω Απόστόλοι) ένας καλοκάγαθος πολίτης αποφάσισε να ενισχύσει από το υστέρημά του, το Δήμο της Πόλης του.

Το όνομά του ήταν ‘Παράμονος’. 

Κατοικούσε στην ξακουστή για το Ασκληπιείο της, κωμόπολη της Κρηστωνίας.

Μακεδονία 3ος αιώνας π.Χ.: Αλκέτας- O Mεγάλος Eυεργέτης της Μορρύλου

Η επιγραφή του Αλκέτα της αρχαίας Μορρύλου της Κρηστωνίας. Βρέθηκε στους Άνω Αποστόλους του Κιλκίς το 1933. Είναι διαστάσεων 62χ32 εκατοστά και πάχος 9 εκ. (Μουσείο Κιλκίς αρ.261)

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Τα ανθηρά και ισχυρά μακεδονικά χρόνια, με τους νικηφόρους πολέμους και τις μεγάλες κατακτήσεις,  είχανε γίνει πια παρελθόν. Μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου δημιουργήθηκαν τα βασίλεια της ανατολής και η Μακεδονία, το παλαιό βασίλειο, αφέθηκε στο έλεος των θεών.

Σαν σήμερα: 99 Χρόνια από την Απελευθέρωση του Κιλκίς

Το μεγαλειώδες ιστορικό γεγονός του Κιλκίς είναι αναμφίβολα η απελευθέρωσή του την Παρασκευή 21 Ιουνίου 1913.

Μια απελευθέρωση που βάφτηκε κυριολεκτικά στο αίμα, αφού σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν πάνω από τέσσερις χιλιάδες πεντακόσιοι αξιωματικοί και στρατιώτες του ελληνικού στρατού.

Η ‘χρυσή στοά του Αλεξάνδρου’

Μεταλλωρύχοι  σε ώρα εργασίας, αναπαράσταση  από αρχαίο αμφορέα

(Αρχαίοι Θρύλοι του Κιλκίς)

 Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Υπάρχει ένας θρύλος. Ένας μύθος. Λένε πως η ιστορία μεταδόθηκε από πάππου προς πάππου. Από την αρχαία εποχή στο Μεσαίωνα. Από τους εντόπιους στους κατακτητές. Κι από αυτούς στους άλλους κατακτητές, στους περαστικούς που διανυκτέρευσαν  μια νύκτα στα Κρούσια, στους πρόσφυγες.  Μια ισχυρή παράδοση.

Η ιστορία της «Χρυσής στοάς του Αλεξάνδρου», έτσι την ονομάζουν.

Πρόκειται για έναν σκαμμένο χώρο σε αδιευκρίνιστο μέρος κοντά στις αρχαίες Φύσκες.

Όταν ενσωματώθηκε η Κρηστωνία στο μακεδονικό κράτος και διαπίστωσε με τα ίδια του τα μάτια ο βασιλιάς τον ορυκτό πλούτο τα έχασε.

Ιστορία Κιλκίς – ετυμολογία της λέξης

 Η πόλη Κιλκίς στα 1959

Από το βιβλίο του Γιώργου Εχέδωρου : «Μακεδονία, Ιστορία του Κιλκίς»

 Η περιοχή της πόλης Κιλκίς, στα υστεροβυζαντινά χρόνια ανήκε σε μεγαλο-γαιοκτήμονες του Βυζαντίου. Έτσι αναφέρεται  τον 14ο αιώνα ως ‘κτῆμα Γαλλικός’. Στις αρχές του 17ου αιώνα, ανήκε στο τσιφλίκι του Γιουρούκ Χασάν Αγά, ενώ γύρω στα 1765 ενσωματώθηκε στο τσιφλίκι του Αβδούλ αγά από την οικογένεια των γαιοκτημόνων Χαμπεντέρογλου, της Δοϊράνης. Μετά από αιματηρές διαμάχες στο γεωγραφικό αυτόν χώρο, μεταξύ αγάδων η περιοχή δόθηκε  από την Πύλη, στο Γιουσούφ μπέη της οικογένειας Εβρενός γύρω στα 1780 (ίδε σελ. 230 «Μακεδονία, Ιστορία του Κιλκίς»)

1941: Οι Γερμανοί χτυπούν το οχυρό Ρούπελ και μπαίνουν στο Κιλκίς

( «Η επίθεση των Γερμανών», κεφάλαιο από το βιβλίο  του Γιώργου Εχέδωρου: "Μακεδονία, Ιστορία του Κιλκίς", σελ. 736)

Τη στιγμή, όμως, που ο ελληνικός στρατός αγωνίζονταν στο αλβανικό μέτωπο κατά των Ιταλών, ένας νέος ισχυρός εχθρός εμφανίστηκε μπρος στα ελληνικά σύνορα : οι Γερμανοί.

Η Βουλγαρία την 1 Μαρτίου 1941 προσχώρησε στον Άξονα αφήνοντας έτσι τα χιτλερικά στρατεύματα να μπουν στα εδάφη της. Ο όγκος των γερμανικών δυνάμεων ήταν τεράστιος μπροστά στο λιγοστό ελληνικό στρατό που όλο το χειμώνα είχε εξαντληθεί πάνω στα αλβανικά βουνά, και τώρα έπρεπε να αντιμετωπίσει τον εφοδιασμένο με σύγχρονα όπλα ναζιστικό στρατό.